De Olieprijs en de totstandkoming

De hoge benzineprijzen

Wat betaalden wij vroeger, wat betalen wij nu

We merken al dat er iets gaande is op gebied van de prijs voor een liter benzine. Dat merken wij niet alleen omdat het op de televisie wordt besproken, maar ook omdat wij vroeger minder betaalden bij een tankstation. Vroeger is nog niet eens zo lang geleden. Volgens de gegevens van het CBS betaalden wij aan het begin van deze millennium, in het jaar 2000, rond 1 euro voor een liter benzine, daar waar het anno 2008 ruim €1,50 is geworden. Het is duidelijk dat wij nu meer betalen dan vroeger, maar waarom betalen wij meer dan vroeger? Waarom worden de dingen duurder en niet goedkoper? De vraag naar olie en benzine is in de afgelopen jaren sterk toegenomen. De landen die olie produceren moeten meer hun best doen om de olie uit de grond te halen, hierheen te exporteren en vervolgens aan de consument te geven. De prijs stijgt met de vraag. Toch lijkt dat niet de enige factor. Ook oorlogen (Irak 2003), onverwachte gebeurtenissen (aanslagen 11 september 2001) en economische tegenvallers hebben effect op de olieprijs. Dit heeft allemaal te maken met economie, daarom zal ik er verder niet dieper op ingaan.

Waaruit bestaat de benzineprijs

De prijs van benzine is niet zomaar bepaald. Dat geldt eigenlijk voor allerlei producten, maar een product dat automatisch niet weg te denken valt uit ons dagelijks leven heeft meer inhoud. De vraag die ik hier ga beantwoorden zal niet gaan over productiekosten en transportkosten, maar over de kale benzineprijs en daarbij komende toeslagen. We weten namelijk allemaal dat de overheid mee kan spelen in de benzineprijs.

De benzineprijs bestaat in feite uit drie delen. (3)

Dit zijn:

Inkoopprijs
Staatsbelastingen
Pompstationkosten

De inkoopprijs is de prijs die de oliemaatschappijen betalen op de internationale markt. Deze prijs heeft niet alleen te maken met de prijs voor een olievat, maar ook dat de olie klaar is voor gebruik en dus al langs een raffinaderij is geweest.

Het tweede deel betreft Staatsbelastingen. Deze belastingen bestaan uit het algemeen bekende BTW en de accijns. De BTW wordt pas berekend over de hele prijs voor een liter benzine. Dus de inkoopprijs, accijns en marge van de maatschappij, krijgt nog een standaard toeslag van 19% aan BTW. De accijns bedraagt ook veel. In mei 2008 bedroeg dit een bedrag van maar liefst 70 cent, zo is te zien op de website van het Ministerie van Financiën. (4)

De pompstationkosten spreken voor zich: Dat zijn onder andere de onderhoudskosten, reclamekosten, personeelskosten en overige kosten waar het benzinestation mee gemoeid is en probeert enigszins terug te verdienen.

Hoe verhoudt de prijs zich ten opzichte van andere landen

Per land verschilt de benzineprijs per ingekochte liter. In het ene land betaal je meer, en het andere minder. Dit wil voor sommige grensbewoners wel eens reden zijn om te tanken in het buurland. Zo berichtte de Belgische krant “Het belang van Limburg” op 18 augustus 2008 dat de Nederlanders de Belgen dolblij maken door daar te tanken. “Nederlanders tanken ons 26 miljoen euro rijker” kopte de krant dolgelukkig. (5) Het opmerkelijke ervan is dat Nederland dit zelf ook weet. De Belgische krant baseert haar gegevens op grond van cijfers van de TNL, Transport en Logistiek Nederland.

Om het allemaal nog concreter te stellen, kwam RTL Nieuws op het einde van 2008 aanzetten met een overzicht over de prijzen van de benzine binnen Europa. RTL Nieuws liet de uitslag van een onderzoek naar de benzineprijs van de website United Consumer zien. Nederland staat daarbij aan top. (6) Nederland wordt wel gevolgd door Finland en Belgie, maar in landen als Zwitserland, Griekenland en Luxemburg zou je wel tot 28% goedkoper kunnen tanken. Volgens groot oliemaatschappij Shell ligt dit vooral aan het per land verschillende accijnzen.

De centrale vraag

Is het minder verbruiken van benzine en diesel effectief tegen de hoge olieprijzen is en vraag die niet makkelijk beantwoord kan worden. De olieprijzen, welke doorwerken op de benzineprijzen, komen tot stand door meer factoren behalve het gestelde “Grote vraag, grote prijs”. Wanneer wij minder benzine gaan verbruiken, dus meer op de fiets stappen en met de bus naar het werk, zal de vraag naar benzine afnemen. Nu is dus de vraag of dat effect zal hebben op de prijs voor olie op de internationale markt. Wanneer dit wel het geval zou zijn, betekent dit dus dat wij het in eigen hand hebben om de benzineprijs te bepalen. Dit is helaas niet het geval. Er komt meer bij de prijs voor olie kijken dan het gebruik van de consument en de Staatsbelastingen als de BTW en accijns. We hebben te maken met een internationaal verband van oliestaten en oliemarkten.

De olie moet ergens vandaan komen en vervolgens ergens geconsumeerd worden. Het verkoop van de olie ligt in handen van de olie-exporterende landen. Deze zijn in een samenwerkingsverband opgenomen in de bekende Organisatie voor Olie-exporterende Landen, de OPEC.

Bronnen

http://www.wakkereburgers.nl/2009/03/02/opbouw-benzine-prijs/
http://www.minfin.nl/Onderwerpen/Belastingen/Kostprijsverhogende_belastingen/Accijnzen_en_verbruiksbelastingen/Feiten_over_belasting_op_brandstof#internelink1
http://www.hbvl.be/nieuws/geldzaken/nederlanders-tanken-ons-26-miljoen-euro-rijker.aspx
http://www.rtl.nl/(/actueel/rtlnieuws/binnenland/)/components/actueel/rtlnieuws/2008/09_september/19/binnenland/0919_1030_vraag_en_antwoord_benzineprijs.xml