Wat zijn de koudste en warmste plekken ter wereld

Inleiding

In Nederland en België hebben we de afgelopen jaren koude winters gehad. Soms daalde de temperatuur tot wel 10 graden onder het nulpunt. In de zomer ervaren we weer een ander uiterste: 30 graden in de schaduw. Dat is heel erg heet, zullen velen zeggen. Maar min 10 is niks vergeleken met de koudste temperatuur gemeten op Antarctica en plus 30 graden is helemaal niet zo heet als je gaat kijken naar gemeten temperaturen in Afrika… Maar welke plaatsen op de wereld zijn nou precies het koudste en het warmste?

Koudste plekken

Onderstaande temperaturen zijn schaduwtemperaturen.

Op 1997 werd in Vostok de koudste temperatuur op aarde ooit gemeten door Russische wetenschappers. De meetapparatuur gaf -91 graden Celsius aan. Dit was echter een officieuze meting en kan daarom niet in de top 10 opgenomen worden. De laagste officieel gemeten temperatuur ooit werd 14 jaar eerder, in 1983, gemeten. Dit was ook in Vostok, zoals in het schema te zien is. Vostok ligt op 3.420 meter hoogte. Er kunnen hier windsnelheden van tot wel 322 km/u voorkomen.

Op de derde plek in het schema staat het Siberische dorp Oymyakon. De temperatuur van -71,2 graden was de laagste ooit gemeten op het noordelijk halfrond. Dit is ook gelijk de koudste bewoonde plek op aarde. Zo erg hebben we het in Nederland dan nog niet, toch?

Het is zeker niet opvallend dat acht van de tien plaatsen dichtbij of voorbij de poolcirkels liggen. Hier komen namelijk arctische en subarctische klimaten voor. Dit houdt in dat het hier het grootste deel van het jaar ijskoud is. Bij plaatsen met een subarctisch klimaat, zoals Oymyakon, kunnen de temperaturen erg variëren. Zo kan het overdag een lekkere 20 graden in de plus zijn, maar in de avond en nacht ijskoud. De temperaturen kunnen in deze gebieden zo laag worden door de afwezigheid van oceanen. Oceanen hebben matigende effecten op temperaturen.

Warmste plekken

Wat dichter richting de evenaar vindt men het andere uiterste. Temperaturen van boven de 50 graden Celsius zijn hier geen unicum.

Wat het geval is bij de plekken in deze lijst, is dat ze in een woestijn liggen of op hoog gelegen vlaktes in de bergen. Hier komt een zogenaamd BW-klimaat voor, ofwel woestijnklimaat. Het is op deze plekken daardoor droog en heet en overdag en 's nachts zijn uitersten in de temperaturen te vinden. De temperaturen kunnen dus ook erg naar boven uitschieten.  Kenmerkend aan deze klimaten is dat er bijna nooit neerslag valt, minder dan 200 mm per jaar. Vaak regent het slechts een enkele keer per jaar. Maar als het regent, komt het met bakken uit de hemel vallen.

Omdat ook hier geen oceanen of zeeën voorkomen, is er een groot verschil tussen de temperaturen overdag en ‘s nachts. Overdag wordt het gauw ruim 40 graden Celsius, terwijl het in de nacht kan vriezen.

Uitersten in België en Nederland

● De hoogste temperatuur ooit in België werd gemeten op 27 juni 1947. Het weerstation in Ukkel mat 38,8 graden Celsius.

● De laagste temperatuur ooit in België werd al ruim 70 jaar geleden gemeten: op 20 januari 1940. In Rochefort was het toen min 30,1 graden.

● De hoogste temperatuur die ooit in Nederland werd gemeten, was 38,6 graden Celsius. Dit gebeurde op 23 augustus 1944 in het KNMI-station in Warnsveld.

● In Nederland was het op 27 januari 1942 in Winterswijk min 27,4 graden Celsius: een absoluut minimumrecord.

Conclusie

De koudste plekken op aarde zijn te vinden rond en na de poolcirkels. Hier komen temperaturen voor van lager dan 60 graden Celsius. De heetste plaatsen op aarde komen voor rond de evenaar. 50 graden Celsius komt daar overdag vaak voor.

In Nederland en België liggen de records rond de -30,0 graden en +40,0 graden Celsius.

Bronnen afbeeldingen: Wikimedia Commons, o.a. Nomadz