Solidariteit verwachten

Solidariteit

Als het gaat om solidariteit dan is er iets vreemds aan de gang. De mensen verwachten vooral dat anderen solidair zijn met hun, maar verwachten vervolgens dat anderen niet verwachten dat zij solidair zijn. Zo zie je bepaalde verworvenheden van de sociaal democratie verdwijnen, de vakbonden, de ziektekostenverzekering, werkloosheidsuitkeringen. Waarschijnlijk is het idee van Tony Judt, dat de sociaal democratie zijn eigen graf heeft gegraven een eerste oorzaak.

⬇ Index

Succes van solidariteit

Mensen blijken veel moeite te hebben met solidair zijn naarmate ze rijker worden. Zo zijn kinderen heel solidair naar elkaar toe, behalve natuurlijk als een kind teveel afwijkt. Peuters en kleuters maken zich al helemaal niet druk over solidariteit, iedere peuter is er één om te leren kennen en om solidair mee te zijn. Iedere kleuter is er een om vrienden mee te maken. Maar hoe ouder we worden en hoe beter we solidariteit zouden moeten begrijpen, hoe banger we voor elkaar worden met de toename van onze rijkdom. Eigenlijk

Solidair

kun je door de geschiedenis heen zien dat er maar af en toe rijken waren die solidair waren aan elkaar en aan andere mensen. De meeste rijken waren vooral bezig met zich druk te maken over hun angst voor het verlies van hun bezit. Alles wat ze dan ook deden was ten eerste gericht op het behouden van hun bezit. Als ze dan solidair waren, dan was dat omdat het een betere manier was om hun rijkdom te behouden dan bijvoorbeeld manipulatie of machtsmisbruik.

In het westen zijn we nu dankzij onze solidariteit van de afgelopen honderddertig jaar, de eerste vakbond stamt van 1884, rijker geworden dan het gros van onze voorouders. Maar zoals dat echte mannen betaamt denken we niet dat onze rijkdom een gevolg is van de inzet van anderen, maar ons eigen werk. Dus maken we ons nu druk over het verlies van onze rijkdom. Maar daarbij gaan we er niet vanuit dat we rijk zijn geworden door solidair te zijn, maar dat we onszelf moeten beschermen tegen anderen die onze rijkdom willen afpakken. Dus waar stemmen we op, politieke partijen die meer veiligheid beloven en minder solidariteit. Het is dus niet langer één voor allen en allen voor één, maar ieder voor zich en god voor ons allen. Waarna we klagen over het feit dat onze ambtenaren en politici beleid formuleren waarin het ieder voor zich is.

⬇ Index

Mislukte solidariteit

Gezien het afbreken van de geneugten van de sociaal democratie van na de tweede wereldoorlog van de twintigste eeuw, zou je ook kunnen stellen dat de sociaal democratie en haar onderliggende aanname van solidariteit is mislukt. De toegenomen solidariteit van na de oorlog die werd gevoerd tussen 1939 en 1945, heeft dus wel geleid tot een afname van angst voor oorlog in Europa, we kennen ondertussen 65 jaar vrede. De solidariteit heeft in de vorm van jaarlijks hogere inkomens geleid tot een grote middenklasse met hun eigen huis en soms zelfs twee of drie autos voor de deur en tenminste één keer met vakantie in het buitenland. Maar toch is de solidariteit mislukt, want mensen zijn minder solidair geworden. Het aantal stemmers op partijen die voor solidariteit zijn, welke zijn dat eigenlijk nog, is afgenomen. Het aantal leden van vakbonden is afgenomen. Zelfs het ziekenfonds moest omgebouwd worden tot een verplichte ziektekostenverzekering voor iedere Nederlander om de gezondheidszorg te kunnen betalen.

Orde

Wat we nu dus zien is dat de Nederlander verplicht solidair is of solidair met mensen die niet eens zijn buren zijn. We betalen netjes onze belastingen en onze ziektekostenverzekering. We geven geld aan goede doelen die daarmee mensen aan de andere kant van de wereld helpen. Maar is geld geven hetzelfde als solidair zijn. Ik denk het niet. Geld geven is zelfs een vorm van opscheppen en paternalisme. Het is meer een uiting van de gedachte:

Kijk mij eens, ik ben zo rijk dat ik mensen aan de andere kant van de wereld kan helpen.

Want de volgende gedachte wordt dan wel niet hardop uitgesproken, maar wel geuit in ons gedrag.

Als ze ons maar niet massaal komen bedanken, door naar ons land te komen. We hebben al genoeg allochtonen.

Want vervolgens stemmen we op politieke partijen die zijn voor een beperking van het aantal kansloze immigranten. Partijen die vinden dat werklozen aan het werk gedwongen moeten worden, niet aan het werk geholpen, ook al is er helemaal geen werk voor iedereen en is dat er nooit geweest. Partijen die vinden dat je geweld moet gebruiken om mensen te leren solidair te zijn met het werk van hulpdiensten . Partijen die het onmogelijk maken voor vrouwen om te gaan werken, doordat ze de kinderopvang onbetaalbaar maken voor de meeste gezinnen. Partijen die niet kwaliteit laten bepalen hoeveel geld een school krijgt, maar kwantiteit.

Wat de solidariteit uit het verleden en de sociaal democratie vooral bereikt heeft, is dat we elkaar niet meer vertrouwen en al helemaal niet elkaar willen helpen.

⬇ Index

Conclusie

Solidariteit heeft ons in het verleden veel gebracht. We hebben er betere werkomstandigheden door gekregen en betere salarissen dan onze voorouders. Onze gezondheidszorg is beter geworden en bijna iedere Nederlander is alfabeet. Maar tegenwoordig is de solidariteit doorgeslagen en wordt ze afgedwongen met wetgeving of gekocht met beloftes die niet nagekomen kunnen worden. Het gevolg van al die solidariteit uit het verleden is dat we tegenwoordig solidair zijn met mensen ver weg. Maar vervolgens klagen we over het feit dat onze buurman een uitkering heeft en dat er teveel vluchtelingen zijn. Waarbij we vooral vinden dat het nu eens tijd wordt dat anderen solidair zijn met ons, bijvoorbeeld door niet naar ons land te vluchten als er in hun land oorlog is of hongersnood heerst. Of door ons toe te staan hulpverleners het werken onmogelijk te maken. Of door goed te vinden dat we vooral goed voor onszelf zorgen door onze financiële problemen af te schuiven op landgenoten die zichzelf niet kunnen beschermen.

Blijkbaar zijn we verleert wat het betekent om solidair te zijn.