Sociale hiërarchie

Sociale hiërarchie

Sociale hiërarchie is veel terug te vinden in ons dagelijks leven, vooral in het bedrijfsleven. Maar bijvoorbeeld ook op scholen in gezinnen en zelf Nederland als geheel is te zien als een sociale hiërarchie. Maar wat is nou precies een sociale hiërarchie, wat zijn haar functies en wat kunnen we ermee als mensen. Hoewel iedereen wel een idee heeft over deze vragen zal ik het wetenschappelijke kader proberen te schetsen wat gezien wordt als sociale hiërarchie. Als eerste even een definitie, sociale hiërarchie is een impliciete of expliciete rangvolgorde van individuen op groepen met zorg voor haar sociale dimensie. De reden dat hier impliciet en expliciet gebruikt wordt is omdat lang niet iedere sociale hiërarchie voor iedereen die er binnen valt bekent is, denk bijvoorbeeld aan de fluctuaties van een gezin. Verder staat in de definitie de term “zorg voor haar sociale dimensie”, hiermee wordt bedoeld de waarde van een hoge rang binnen de sociale hiërarchie wel waarde moet hebben voor anderen, immers iedereen kan zich koning of dokter noemen maar het heeft pas waarde als ook anderen erkennen dat je dokter of koning bent. Globaal twee verschillende hiërarchische structuren te weten formele en informele hiërarchieën. waarbij formeel meer slaat op bijvoorbeeld het bedrijfsleven waar de hiërarchie binnen het bedrijf een meer formeel karakter heeft terwijl infomeel meer binnen bijvoorbeeld een vriendgroep hoort, waarbij een hoge rang nog steeds waarde heeft maar minder vast ligt. Verder worden de volgende functies toegeschreven aan een sociale hiërarchie, orde, coördinatie en motivatie van haar leden.

Status en power

Een andere manier om een sociale hiërarchie in te delen is naar de manier om hoger in rang te komen, hiertoe zijn verschillende manieren die voor verschillende sociale hiërarchieën kenmerkend zijn; status en power. In een status hiërarchie zijn individuen binnen de groep opgedeeld naar respect van anderen binnen de groep, bijvoorbeeld onder vrienden, na maten je meer gerespecteerd wordt door anderen heb je een hoger aanzien (status) deze vorm is eigenlijk ook in wat formeler kader terug te vinden, bijvoorbeeld binnen organisaties waar mensen die veel door anderen gerespecteerd worden ook meer te zeggen hebben. Bij de andere vorm, power hiërarchie, zijn individuen binnen de groep opgedeeld naar bezit en zeggenschap, dus bijvoorbeeld in Nederland als sociale hiërarchie hebben mensen met een groot huis en een jacht meer power dan mensen met een uitkering aangezien die laatste groep meer zou kunnen kopen en dus meer mogelijkheden heeft.

Versterkende werking

De verschillende hiërarchische structuren, status en power, ontstaan beiden spontaan doordat er een versterkende cohesie binnen een groep ontstaat richting een van deze twee soorten hiërarchieën. bij power werkt het als volgt; mensen met een veel power zijn over het algemeen meer doelgericht, zelfverzekerder en meer proactief dan mensen met een lage power, wat mensen met een hoge power in een ideale situatie brengt om controle te krijgen over mensen met een lage power. In een staatshiërarchie werkt het op een andere manier namelijk door verwachtingen, die een bepaald gedrag uitlokken zodat een ophoping van mogelijkheden ontstaat voor hoge statussen. Wanneer een groep vrienden bijvoorbeeld verwacht van een gangmaker dat deze grappig zal zijn, zullen ze deze eerder uitnodigen en eerder om zijn grappen lachen, dit versterkt de gangmaker weer vaker grappige dingen te zeggen en meer op de voorgrond te treden enzovoorts.

Hiërarchische demping

Zoals er een versterkende werking kan optreden binnen een sociale hiërarchie, zijn er ook dempende factoren, die dus bedreigend zijn voor een sociale hiërarchie. Dit zijn bijvoorbeeld externe veranderingen, een te grote oneerlijkheid binnen de groep, competitie en status leakage (de top heeft te weinig aandacht voor lage rangen dus zullen de lagere rangen een minder hoge dunk krijgen van de top zodat deze in status teruggaat). Deze dempende factoren kunnen op lange termijn een gevaar vormen voor een sociale hiërarchie en deze kan zelfs bezwijken onder te veel dempende factoren. Wanneer dit gebeurt doen zich weer kansen voor om een nieuwe sociale hiërarchie te vormen.

Conclusie

In dit artikel zijn een aantal aspecten van een sociale hiërarchie aan bod gekomen, als eerste is er onderscheid gemaakt tussen een status en een power hiërarchie. Bij een power hiërarchie is een versterkende werking te vinden aan het persoonlijkheidsprofiel waar de leiders aan voldoen terwijl bij een status hiërarchie meer naar verwachtingen wordt gekeken. Verder zijn er een aantal dempende werkingen genoemd, zoals veranderende externe factoren, competitie binnen de groep en status leakage. Wanneer een sociale hiërarchie onder de dempende effecten zal bezwijken ontstaan er daarmee tevens nieuwe kansen zodat het begrip sociale hiërarchie altijd zal zegevieren.